Hagar Qim en het archeologische park Mnajdra

Het tempelcomplex Hagar Qim ligt aan de zuidkust van Malta. Wat direct opvalt aan deze plek is de rust. Als je net uit de verkeersdrukte komt die rondom Valletta en Sliema heerst dan is het hier een heerlijke oase van rust. Vooral aan het einde van de dag, als de meeste mensen reeds vertrokken zijn, is dit een van de mooiere plekjes van Malta. Je ziet dan ook kunstenaars zitten die de schoonheid van de omgeving vastleggen op papier of canvas. Het zal daarom geen toeval zijn dat juist op deze plek men duizenden jaren geleden twee tempelcomplexen heeft weggezet. Het mooiste complex, de tempel van Hagar Qim, is ongeveer drieduizend jaar voor het begin van onze jaartelling weggezet. De lager gelegen Mnajdratempel heeft een westelijke tempel die al rond 3600 voor Christus gebouwd is. De oostelijk helft is ongeveer achthonderd jaar later gebouwd.

Via een traploos pad naar beneden kom je na ruim vijfhonderd meter lopen aan bij het tweede tempelcomplex. In een aantal zaken wijkt deze tempel af van de Hagar Qim tempel. Allereerst is deze tempel in twee vrijwel gelijke delen gebouwd, waarbij er een tijdsverloop van maar liefst acht eeuwen ligt tussen de bouw van de westelijke helft en de latere aanbouw van het oostelijke deel.

Uniek is het feit dat er met twee steensoorten gewerkt is. De buitenmuren zijn opgetrokken uit hard koraalkalksteen, terwijl de binnenste muren uit het zachtere globigerinekalksteen bestaan. De reden hiervan is dat de zachtere steensoort zich veel beter leende voor het aanbrengen van decoraties op de stenen. Deze versieringen bestaan vooral uit in het steen aangebrachte puntjes. Deze gaatjes geven de binnenkant van de tempel een bijzonder interieur. In de oostelijke helft zouden in twee verticale stenen gaatjes aangebracht zijn waar een afwijkend patroon in terug te vinden is. Men vermoedt dat dit zou kunnen duiden op een soort van kalender. Wetenschappelijke onderbouwing hiervoor is echter nog niet helemaal sluitend. Ook heeft men twijfels of de reconstructie van dit deel van de Mnajdratempel helemaal correct geschied is.

Erosie door wind en water hebben beide tempelcomplexen al flinke schade toegebracht. De afgelopen decennia is luchtvervuiling daar als bedreigende factor bijgekomen. Wat onderzoek met UV-metingen uitgewezen heeft, is dat ook de zon bijdraagt aan de achteruitgang van de conditie van de tempels. Deze metingen wezen uit dat in de heetste maand juli de temperatuur van sommige gedeeltes van de tempels opliepen tot ruim vijftig graden Celsius, waarna de temperatuur ‘s nachts weer ruim onder de dertig graden uitkwam. Deze temperatuurschommelingen in combinatie met de andere bedreigende factoren hebben de overheid van Malta doen besluiten om beide complexen te overdekken. Als je de tempels nu bezoekt dan tref je ze aan met een overkapping van wit tentdoek er overheen.